Zihinlerden Silinen Akıncı Türkleri

alk şiirimizin bir çeşidi de akıncı türküleridir. Korsan türküleri de öyledir (korsan=deniz akıncısı, deniz komandosu demek olup bugünkü anlamda kullanılması yenidir). Akıncı türküleri musikimizde, Rûmeli Türküleri denen grubun önemli bir kısmını oluşturur. Bazıları musikimizin şâheserleri arasındadır. Bazı türkülerin besteleri unutulmuş, zamanımıza ulaşamamıştır. Elimizde kuru güfteler kalmıştır. Bu sohbetimde sunacağım iki türkü, besteleri unutulmuşlar arasındadır. İkisi de Kaanûnî Sultan Süleyman devrinde (1530-1566), Türk Asrı denen 16. yüzyılda, akıncı saz şairlerince söylenmiş şiirlerdir. Akıncı şairimiz, Almanya’ya yaptığımız akınlar için intibâlarını, semâî formundaki manzumesinde şöyle ifade ediyor (şiirin 1, 6, 7, 9. kıt’aları):

 

Alman Dağları Üstünde yorutduk eşdik  Sarptır Alaman dağları  Bihamdillâh helegeçdik  Sarptır Alaman dağları Sultân Süleymân Hân’ımız  Gaazîler çevre yanımız  Bu sözde yok yalanımız  Sarptır Alaman dağları Yürek doymaz havasına  Şükür indik ovasına  Vardık hem deyaylasına  Sarptır Alaman dağları Hisârları koyup gitdik  Etrâfını vîrân etdik  Askerlerin esîr etdik  Sarptır Alaman dağları

  Dağlardan Almanya ovalarına inen akıncı birlikleri gözlerimizde canlanıyor. İlk mısrâdaki eşmek, eski Türkçe’mizde asker sevk etmek demektir ki, daha önce eski Türkçe’de sülemek şeklindeydi. Son kıt’anın Hisârları koyup gitdik ilk mısraının anlamı şudur: Akıncılar hisarlara (kalelere) dokunmaz, geçerlerdi. Zira kale kuşatacak topları da, zamanları da yoktur. Fakat kale çevresini tahrîb ederek düşmanın askerî, iktisadî, manevî gücünü kırarlardı. 

Tuna’nın Sabah Rüzgârı 

Kaanûnî devrinin diğer bir akıncı şairi, koşma formundaki türküsünde şöyle diyor (ilk 5 kıt’a):

Evvel-bahâr yaz ayları gelende  Akar boz bulanık suyuTuna’nın  Şakıyıp da bülbülleri ötende  Eser bâd-ı sabâ yeli Tuna’nın  Alaman dağından gelipgeçersin  Çok yiğidin müşkilini açarsın  Analar ağlatıp kanlar saçarsın  Söylemeye dili yokdurTuna’nın  Hiç kimseler bilmez nerdedir başı  Akıtdım gözümden kan ile yaşı  Yalılarda eksik olmaz savaşı  Hendekleri dolu leşdirTuna’nın  Cemre yere düşse sökülür buzu  Suya gark olmuşdur yerdedir yüzü  Arzûlayıp gider Karadeniz’i  Adalara uğrar yolu Tuna’nın  Karac’oğlan bunu böyle dedi mi  Gece gündüz akar gider kademi  İner Belgırad’ı, Varna, Vidin’i  Serhadlere uğrar yolu Tuna’nın

  
  Bu manzume, 17. asırda yaşayan ünlü Karacaoğlan’ın değil, daha önce, 16. asırda Kaanûnî devrinde yaşamış aynı mahlası kullanan ünlü bir akıncı saz şairinindir. Evvel-bahâr, o çağ Türkçe’sinde “ilkbahar” demektir. Yalı, nehir kıyısıdır. Serhad, sınır, sınır bölgesi, Türkiye-Almanya imparatorlukları sınırı, kabaca bugünkü Avusturya Macaristan devletlerinin ayrıldığı yörelerdir.

  Alaman Dağı, Osmanlı’nın, Viyana’nın kuzey-batısında Tuna’nın batı kıyısına oldukça yakın 430 metre yükseklikteki Kahlenberg tepesine verdiği isimdir ki 1683 sonbaharında burada Türkiye ve Almanya imparatorlukları orduları, Avrupa’nın geleceğini tayin eden en büyük ölçüde bir meydan muharebesi yaptılar. Ama Alaman dağları denince Almanya’daki bütün dağlar anlaşılır. Bir zamanlar Almanya’nın serbest dolaşım bölgemiz olduğu anlaşılır.