Türkçe’yi “Özleştirme”deki Kasıt

ugün Türk Dili’nde alabildiğine sürdürülen “özleş­tirme” hareketi, Türkçe’yi yabancı her dilden değil, sâdece ve sâdece İslâm medeniyetinden gelme kelimelerden temizle­me şeklinde yürümekte ve yürütülmektedir.

Türkçe’ye tâ­rihî akışı içinde Arapça ve Farsça’dan başka, Çince’den, Soğdca’dan, Toharca’dan, Moğolca’dan, Slav dillerinden, Rumca’dan da bir çok kelimeler girmiş ve bunlar bugün menşelerini hissetirmez bir hâle gelmişlerdir. Ötekiler gibi bunlar da bizim dilimizin artık tabiî unsurları ol­mak mâhiyetini kazanmışlardır.

 İşte bütün bu yabancı kelime mevcudu içinde se­çilmiş sâdece iki hedef vardır: Arapça ve Farsça asıllı kelimeler… Yâni bin yıllık bir medeniyet mirasının kelimeleri… Bu çerçevedeki kelimeler suçlanmakta ve boy hedefi alınmaktadır. Başından beri kendilerine en fazla tedkîkinden çıkan netice ne oluyor? Bunun gözler önüne serilmesi gerek. Yapılan iş, iyice belli olacaktır ki, Arap­ça ve Farsça kelimeler zemininde alelâde bir değişik­lik, bir lügat yenilemesi mes’elesi değildir. Değiştirilen, tasfiye edilen kelimelerle, bunların bağlı bulundukları duygular, mefhumlar nasıl zedeleniyor ve yok ediliyor? Bu hâdisenin gerçek cephesini ve şümûlünü, bilhassa bu yönden yapılacak dikkatli tedkikler olanca çıplaklığı ile ortaya koyacaktır.

 Tekrarlayalım: Bu tasfiye işinde Arapça ve Farsça asıllı kelimelerin kaldırılması ötesinde, mefhumların, duyguların yıkılması hâdisesi vardır. Bu kategoriden birkaç hâdiseye daha işaret edece­ğiz:

 “Bağımsızlık”la silinmesine çalışılan “istiklâl” ke­limesine bakalım: Bu memleketin çocukları, “Ya istiklâl, ya ölüm!” diye cephelere koşmuş, kanlarını bu kelimenin taşıdığı mânâ uğruna dökmüşlerdir. Buna mukabil, “ba­ğımsızlık” sözünün böyle bir hüviyeti, yaşanmışı yoktur. Millet hafızasına mâl olmuş bir muhtevadan mahrum “bağımsızlık” üstelik menfî yapıda bir kelimedir. Kendi­sini kuran ek, “korkusuzluk, endişesizlik”deki gibi sa­yısı sınırlı örneklere mukaabil, asıl menfîlik tarafı galip bir kelime teşkil unsurudur. Onunla yapılmış binlerce kelimede hep menfî bir hâlin ifâde ve telkini vardır. Bir “istiklâl” kelimesinin telkin hassası ile, bir “bağımsızlık” sözünün telkin ve tedâî (çağrışım) durumu, yapısı, bu gramer yönü dolayısiyle aynı değildir. Bünyesinde bir menfilik unsu­ru bulunmayan “istiklâl” sözüne karşı, “bağımsızlık”ta morfolojik yapısından ileri gelen bir inen menfî cihet ba­his konusudur.

“Bağımsızlık” bize yüce bir fikri telkin edecek yer­de, her seferinde “bakımsızlık, hazımsızlık, çelimsizlik, ge­çimsizlik, gamsızlık, kansızlık, cansızlık” kabilinden men­filiklerin tedâisini getiren bir yapıdadır. “İstiklâl”de ise, kelime yapısı itibariyle böyle bir menfilik yoktur. “İstik­lâl” sözü mâhiyeti itibariyle bir menfî kelime olamaz. Bir şeyin menfî zıddı olamaz. Hâlbuki “bağımsızlık” böyle bir menfiliği bünyesinde taşımaktadır.

Türkiye’de bugün dil mes’elesi, dünyânın her tarafındakinden farklı olarak bir kültür mes’elesi, kendisi içinde bir mevzu olmaktan çıkmış, tamâmiyle siyâsî mâ­hiyet ve hüviyete dökülmüştür. Bu sahada baskı grup­larını meydana getiren zihniyete göre düşünülmüyorsa, dilin kendi mes’elesi ile hiçbir ilgisi olmayan politik tabanlı mevzuların ortaya getirilerek, bunlar istikâmetin­de itham ve hücumlara uğramak şaşmaz bir kader ol­muştur. Bu sahada öylesine katı bir yobaz tavır teşekkül etmiştir ki, ellerinden gelse, kendi uydurmalarına, hatâlarına, bâtıllarına îtirâz edenlere, lügatlerine itibâr etme­yip tabiî Türkçe’yi kullananlara en ağır cezaları verecek, yaşama hakkı bile tanımayacaklardır.

 Tasfiyeci zihniyetin istediği, millî kültür varlığı­nı ifâde ve nakleden eserlerle yeni nesiller arasında irti­batın kopmasıdır. Onun için maksad, sâdece dilin içinde bir netîce alınması değildir. Onun vâsıtasiyle bir başka neticeye ulaşmaktır. Hedef sâdece bir kelime operas­yonu, lügat mes’elesi yâni yabancı menşeli kelimelerin terk edilip yerlerine şu veya bu yeni ve başka kelimele­rin konulması işinden ibaret değildir. Daha ileri hedef, bunun da ötesinde, ilk kademede dili değiştirerek, yeni nesillere yabancılaştırarak bu dilin aracılık ettiği ana kültürü aradan kaldırmak, saha dışı bırakmak, onun ye­rine kendi dilini de beraber getiren, müesses kıymetleri değiştiren bir başka dünyâ görüşünü ve onun kültürü­nü yerleştirmektir. 

 Dâva bu noktada formülünü bütün vecizliği ile bulur, ortaya vurur: “Yeni bir dil ile yeni bir nizam… yeni bir nizam için yeni bir dil!…”