Sultan Abdülhamid Han’ın Türkçe Hassasiyeti

ultan Abdülhamid Han’ın Türk diline ne kadar önem verdiği aşağıda Başbakanlık Osmanlı Arşivi’ndeki iki belgede açıkça görülmektedir:

1. Avrupa devletleri yalnız ülkelerinde değil, geçici olarak işgal ettikleri yerlerde dahi kendi lisanlarının tahsillerini mecburi tuttukları gibi, Osmanlı ülkesinde dahi dillerini yaymaya çalışmaktadırlar. Bu cihetle Osmanlı Devleti’nde bulunan Hıristiyan mekteplerindeki talebeye ciddi surette Türkçe tedris ettirilmesi hususunun temini, bu mekteplerin Türkçe imtihanları sırasında Maarif Nezareti’nden bir Müşahit bulundurularak öğrencilerin Türkçe’yi öğrenme derecelerinin tespiti, nizamname gereği bu mekteplerin diğer zamanlarda da teftiş edilmesi ve bunlardan öğrencilere Türkçe öğretmeyen mekteplerin kapatılması Padişahımız efendimiz hazretlerinin emir ve iradeleri gereğindendir. 

(25 Temmuz 1894 Saray Başkatibi Süreyya)           

     

Belge No: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, İrade Hususi, 101, 22 M1312  

* * *

2. İstanbul limanına eşya boşaltacak gemilerin yanaşacağı yerlere asmak üzere rıhtım şirketi hazırlanmış bulunan ve ekli pusulada şekli çizilmiş olan bayrağın kullanılmasına izin verildiği liman reisliğinden bildirilmiştir. Ancak rıhtım şirketi bir Osmanlı müessesesi olduğundan, bu bayrağın ortasına Fransızca harflerin yerine Türkçe olarak ‘‘Osmanlı Rıhtım Şirketi’’ ibaresinin yazılması Padişahımız efendimiz hazretlerinin emir ve iradeleri gereğindendir. 

(30 Haziran 1896 Saray Başkatibi Tahsin) 

Belge No: Başbakanlık Osmanlı Arşivi, İrade Hususi, 47, 19 M 1314