Kültürümüz

Amerikalı Akademisyene Göre Kitap Aşığı Bir İstanbul Valisi: Beşir Ağa:

O

resim

smanlı devleti zamanında İstanbul’un isimlerinden biri de “Dersâadet” idi. Bu sebeple İstanbul valilerine “Dârüssaâde Ağası” da denirdi.  Beşir Ağa 1717’de Dârüsaâde Ağası oldu. 29 sene bu vazifede kaldı. 1746’da 96 yaşında vefat etti. Bâb-ı Âli ve Eyyüp Sultan’da birer cami, mektep, kütüphane ve çeşme yaptırdı. Büyük İslam evliyalarından Ahmed Yekdest Hazretleri’nin halifesidir. Kabri Eyyüp Sultan türbesinin kapısı yanındadır.
 
Amerikalı Akademisyen Jane Hathaway, İstanbul Valisi Beşir Ağa hakkında diyor ki;

“Beşir Ağa, 18. asrın meşhur kitap aşıklarından ve padişaha en yakın isimlerden biriydi. İmparatorluk coğrafyasında, vakfettiği koleksiyonlarla tanındı. Osmanlı entelektüel atmosferini şekillendirdi. Beşir Ağa’nın kurduğu kütüphaneler büyük dini ve eğitim kurumlarının paçasıydı. Mesela Gülhane’deki kütüphanesi bir külliyeye aitti. Osmanlı da 17. asın sonundan 18. yüzyılın sonuna kadar kütüphane devri olarak ifade edebiliriz. O dönemde İstanbul’da çok önemli kütüphaneler vardı. III. Ahmed de Topkapı Sarayı içinde meşhur bir kütüphane kurdu. Teklif de Beşir Ağa’dan geldi. Bu kütüphanelerin maksatlarından biri de camiler, mektepler ve medreseler için bir kaynak meydana getirmekti.

Beşir Ağa hem kitap kurdu hem de koleksiyoncu idi. Diğer Dar-ul Saade Ağaları gibi kitapları okumaktan zevk alırdı. Kitap koleksiyonu olan herkesle ilgilenirdi. Bilhassa çok ıymetli Kuran koleksiyonları vardı. Beşir Ağa Tefsir, Fıkıh, Tasavvuf ve Tıp üzerine okumayı tercih ederdi. Özellikle İslam hukukunda miras konusuna alaka duyardı.

 Ayrıca Beşir Ağa’nın Evliya Çelebi Seyahatnâmesi’ne hususi bir ilgisi vardı. Evliyanın vefat ettiği Kahire’de Seyahatname ile karşılaştı, sonra, el yazmasını İstanbul’a getirip bastırdı. Böylece Seyahatnâme’yi Osmanlı coğrafyasına tanıttı.”

İlgili Gönderiler

1 / 62