B
irinci Dünya Savaşında İngiltere, Osmanlı Devletine savaş açtığı zaman, Hindistan’ın desteğini alabilmek için bir kısım taahhütlerde bulunuyor ve Müslümanlara: “Biliyoruz ki, siz bu Osmanlıları ve Türkleri çok seviyorsunuz. Bu Osmanlılar hata ettiler ve bizimle bir savaşa girdiler. Size söz veriyoruz ki savaşın neticesi ne olursa olsun, Osmanlı Devleti’nin Hicaz’daki haklarına ve Hilafetin konumuna hiçbir halel gelmeyecektir.” Diyordu.
İngilizler bu taahhüdü Hindistanlıların tepkisini dindirebilsinler, söndürebilsinler diye verdiler. Ama savaş sonucunda bu taahhütlerinde durmayınca, Müslümanlar “Hilafet Hareketi” denilen bir hareket oluşturdular.
İngiltere’ye, kendilerine verilen sözü tutmadıkları, taahhütlerini yerine getirmedikleri için kendilerinden bundan sonra bir şey istenmemesini talep ederek “Hilafet Hareketi”ni başlattılar, önce pasif direnişe geçtiler. İngilizlerle her türlü işbirliğini sona erdirdiler. Memurlar devlet dairelerine gitmedi, esnaf dükkânlarını açmadılar.
Bir kısım insanlar da, özellikle Müslümanlar arasından bazı uç kesimlerde bulunanlar, artık Osmanlı Devleti’ne ve bizlere karşı verdiği sözleri yerine getirmeyen İngiltere’nin hakimiyeti altında yaşamanın caiz olmadığını, bu sebeple başka bir Müslüman ülkesine giderek orada yaşamalarının farz haline geldiğini öne sürerek “Hicret Hareketi” adıyla da bir hareket başlattılar.
Altmış binden fazla Müslüman bu harekette soğuktan, hastalıktan, açlıktan yollarda öldü. Bu nasıl duygudur? Bu insanları motive eden güç nedir? Bizler bunu kaybettik. Bizler bu motivasyonu kaybettiğimiz için bizlere başka kimlikleri çok kolay giydirebiliyorlar. Biz kendi kimliğimizi açığa çıkartamadığımız için bizi farklı kimliklerle sokaklarda yürütebiliyorlar.
Biraz önce bahsettiğim pasif direniş’te de çok sayıda Hintli İngilizlerle girdikleri çatışmalar sırasında hayatını kaybediyor. Hintliler İngilizlere, İstanbul’u da Osmanlı Devleti’nin ve Müslümanların elinden alırlarsa toplu olarak isyan başlatacaklarını söylüyorlar ve tehditte bulunuyorlar.
Aralarında heyetler oluşturuyorlar, bu heyette Fransız başbakanı ve dışişleri bakanı, İngiltere başbakanı ve dışişleri bakanı ile görüşüyorlar, daha sonra Papa ile görüşmek üzere İtalya’ya gidiyorlar. Dünyada yaşayan üç yüz milyondan fazla Müslüman’ın rencide edildiği, kendilerine verilen taahhüdün yerine getirilmediği ve adeta dünya Müslümanlarının isyana teşvik edildiklerini dile getiriyorlar.
Bütün bunların, Birinci Dünya Savaşı sonrasında Osmanlı Devleti ile yapılan görüşmelerde etkili olduğu kanaatini taşımaktayım. Birinci dünya savaşı sırasında da çok sayıda Hintli gönüllü Osmanlı saflarında İngilizlere karşı savaşmıştır.
Bunlardan sağ kalanlar daha sonra Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmuşlar ve Türkiye’de kalmışlardır. Çok sonraları, 1947’de Hindistan’ın ilk Türkiye büyükelçisi ülkesine yazdığı raporlarında Türkiye’de yaşayan Hint asıllı çok sayıda kişinin bulunduğunu ve zaman zaman elçiliği ziyaret ettiklerini yazmaktadır.
Prof. Dr. Azmi Özcan
