A
ğrı Dağı’nın yakınında, Doğubeyazıt’ın 5 kilometre uzağında eski Doğubeyazıt yanında sarp kayalar üzerine kurulmuş, “kartal yuvasını” andıran 116 odalı bu saray aslında türbesi, camii, surları, iç ve dış avluları, divan ve harem salonları, koğuşları ile büyük bir külliyedir.
İshak Paşa Sarayı, XVIII. Yüzyıl sonlarındaki Osmanlı üslubunu yansıtan ve İmparatorluğunun doğusu için Topkapı Sarayı kadar önemli eserlerden biridir.
Harem Taçkapısı üzerinde yer alan, Osmanlı Türkçesi ile yazılmış sekiz satırlık kitabenin orta kısmında;
“Bin yüz ile doksan dokuz oldu buna
tarih İshaka meram üzere kerem kıl dü cihanı” yazmaktadır.
Sarayın yapımını 1685’de Doğubeyazıt Sancak Beyi Çolak Abdi Paşa başlatmış, saray onun oğlu Çıldır Valisi İshak Paşa ve oğlunun oğlu Mehmet Paşa tarafından 1784’te bitirilmiştir 7600 m² bir sahada yapılan sarayın inşaası 99 yıl sürmüştür.
Türk mimarisinin en güzel örneklerinden olan İshakpaşa Sarayı; Türkistan, Selçuklu ve Osmanlı mimari özelliklerini birleştiren bir yapıdır. Camiinin kubbeleri Türkistan kubbeleri gibidir Saray Topkapı Sarayı’nı andırır, kapıları ise Selçuklu stilindedir
50 x 115 metre alanı kapsayan sarayın Harem Dairesi iki katlı, diğer bölümleri tek katlı idi Günümüzde ikinci kat tamamen yıkılmış durumdadır Saraya ancak doğudaki tepeden açılan bir kapıdan girilir Diğer tarafları 20-30 metre yükseklikte sağlam duvarlarla çevrilidir Kapıdan, önce dış avluya girilir Dış avlunun etrafında uşak ve seyis odaları ve tavlalar vardır Dış avludan iç avluya kemerli tak şeklinde büyük bir kapıdan girilir İç avluda çeşitli odalar ve koğuşlar vardır Ortadaki harem dairesinin duvarlarında İshak Paşa’yı öven yazılar bulunmaktadır Kapının iki yanında iki aslan heykeli vardır Divan odası (toplantı salonu) ise 20 metre genişlik ve 30 metre uzunluktadır.
Aynı zamanda, dünyanın ilk kalorifer tesisatı döşenen sarayıdır.
