Dağıstan’dan esas büyük göç Şeyh Şamil’in teslim olmasından
sonra kara ve deniz yolu ile, çok zor şartlarda yapılmıştır.
İlk gurupta Çeçenlerden 5000 bin aile göçe zorlanmıştır.
1865 yılında göç eden bu aileler,
Kunduk Musa ile Res’ül-ayn bölgesine 1200 aile; Sivas civarında; Şarkışla, Aziziye, Elbistan bölgelerine 47
aile; Amasya bölgesine 25 aile;Halep, Çardak bölgesine 90 aile; Adana bölgesine 46 aile; Erzurum-Muş bölgesine 14 aile; Hınıs bölgesine 24 aile; Kars bölgesine 47 aile olarak dağıtılmışlardır.
Bu hicret edenlerin 300 bin kadarı Rumeli bölgesine
(Sırbistan, Bulgaristan, Arnavutluk, Dobruca)’ya kadar yerleştirilmişlerdir.
Geri kalan ortalama 700 bin kadar nüfustan, Ürdün, Şam,
Halep dışında Anadolu’ya iskan edilenlerin miktarı 600 bini aştığı tahmin
edilmektedir.
Şam’a 25 bin, Kıbrıs’a 10 bin göçmen yerleştirilmiştir.
1864 yılında Rumeli’ne göç eden göçmenlerin sayısı 20 bin
hane olup nüfusları 70 bini buluyordu.
Bunlardan; 5000-6000’i Edirne ve İslimiye tarafına, 6000’i
Vidin eyaletine, 12 bin hane Niş, Sofya, Karlofça’ya, Lofça’ya 7500 hane;
Niğbolu Ziştivu’ya 3.000 hane gönderilmiştir.
Bundan sonra buralara ayrıca 50.000 kadar daha gönderilmesi
hesaplanmıştı. Genel olarak Rumeli’ye gönderilen göçmen sayısı 175.000 bin
kişiye yükselmiştir. Henüz Kafkasya’dan göç başlamadan önce Kırım ve Kazan
göçmenlerinden Rumeli’nin muhtelif yerlerine yerleştirilenler olmuştur.
Rusya’dan Gelen ve Osmanlı İmparatorluğunuzun Çeşitli
Bölgelerine Yerleştirilen Kafkas Göçmenleri:
|
Yerleşme Bölgesi: |
Nüfus Miktarı: |
Yerleşme Bölgesi: |
Nüfus Miktarı: |
|
|
Kars |
5.000 |
Ankara |
60.000 |
|
|
Bitlis |
2.500 |
Konya |
12.000 |
|
|
Muş |
2.500 |
Bolu |
32.000 |
|
|
Erzurum |
3.000 |
Antakya |
1.500 |
|
|
Mardin |
1.000 |
Afyon |
5.000 |
|
|
Gümüşhane |
1.000 |
Eskişehir |
14.000 |
|
|
Gaziantep |
17.000 |
Sakarya |
35.000 |
|
|
Sivas |
49.000 |
Kütahya |
3.000 |
|
|
Samsun |
60.000 |
Bilecik |
1.000 |
|
|
Amasya |
6.000 |
Kocaeli |
15.000 |
|
|
Tokat |
33.000 |
Burdur |
10.000 |
|
|
Hatay |
1.500 |
İstanbul |
100.000 |
|
|
Adana |
13.000 |
Denizli |
1.500 |
|
|
Sinop |
10.000 |
Manisa |
2.000 |
|
|
Çorum |
16.000 |
Aydın |
9.000 |
|
|
Yozgat |
7.000 |
Çanakkale |
10.000 |
|
|
Mersin |
1.000 |
İzmir |
10.000 |
|
|
Kırşehir |
2.000 |
Kastamonu |
5.000 |
1877 – 1878 Osmanlı-Rus Savaşı’ndan Sonra Balkanlardan ve
Rusya’dan Gelen Göçmenler:
|
Hane Adedi |
Nüfus |
İskan Edildikleri yer: |
|
10.000 |
50.000 |
Halep, Zoz Sancağı bölgesine |
|
5.000 |
25.000 |
Arabistan ve Şam’a |
|
2.000 |
10.000 |
Adana’ya |
|
2.000 |
10.000 |
Konya’ya |
|
1.000 |
5.000 |
Kastamonu’ya |
|
2.000 |
10.000 |
Kıbns’a |
|
1.000 |
5.000 |
Ankara’ya |
|
100 |
500 |
Cezayir’e (Bahrisefid) |
|
900 |
4.500 |
Samsun ve Amasya bölgesine |
Cafer Barlas
