İ
lk Müslüman Türk hükümdarı. Babası Şelkey’dir. Hayatı hakkında bilgiler daha çok İbni Faldan seyehatnamesi’ne dayanır. Asıl adı; Yıltavar (İlteber)’dir. Bulgar tüccarlarının, Hazar ülkesinde Harezm’de ve Sâmânî ülkesinde İslâm tüccarlarıyla temasları, Harezmlilerin de onların ülkelerine gitmeleri neticesi buralarda İslâm dîni ve kültürü yayılmaya başlamıştı. Nitekim 900 Târihlerinde Bulgarlar arasında İslâm dînini kabul edenler çoğunluktaydı. Nihâyet Almış Han’ın İslâm dînini benimsemesiyle İtil Bulgarları Müslümanlığı devlet dîni olarak kabul ediyorlardı.
Almış Han 920 (H.308) Târihlerinde Abbâsî halîfesine din âlimleri ve mimarlar göndermesi için mürâcaatta bulunmuş, ayrıca ünvan ve ismini Emir Câfer bin Abdullah olarak değiştirmişti. Halîfe Muktedir Billah da din adamlarıyla mimarlardan oluşan bir heyet gönderdi. Bu heyet 921 yılında yola çıkmış ve 922 Mayısında Bulgar ülkesine ulaşmıştı. O Târihten sonra Bulgar ülkesi Abbâsî halîfelerine bağlı bir Müslüman Türk yurdu, Bulgarlar ise Doğu Avrupa’da Türk İslâm kültürünün temsilcisi olmuşlardı.
Bulgar ülkesine gelen Abbâsî halîfesinin elçileri arasındaki en renkli kişi bu heyete kâtip sıfatıyla iştirak eden İbn-i Fadlan olmuştur. Onun geride bıraktığı seyahat notlarında Bulgarlardan başka Oğuzlar, Başkırtlar, Hazarlar hakkında ilgi çekici bilgiler bulunmaktadır. Sikkelerden anlaşıldığına göre Câfer’den sonra yerine oğlu Mikail geçmiş ve ona da Tâlip bin Ahmed, Mü’min bin Ahmed ve Mü’min bin el-Hasan halef olmuşlardı.
