A
hmed Cüzeyri, evliyânın büyüklerindendir. 1480-1580 seneleri arasında yaşadığı tahmin edilmektedir. Kabri, Şırnak’a bağlı Cizre’de Kırmızı Medresededir. Lakabı Nişânî’dir.
Ahmed Cüzeyri hazretleri, ilim tahsîline, âlim ve fâzıl bir zât olan babası Muhammed Efendiden ders alarak başladı. Arabî ve Fârisîyi mükemmel bir şekilde öğrendi. Bundan sonra Diyarbakır, İmâdiye ve Hakkârî’de ilim tahsîl etti. Doğu Anadolu’nun pekçok şehir ve kasabalarını gezip gördü. Tahsîlini tamamlayarak Diyarbakır’da icâzet (diploma) aldı.
Türkistanlı Ubeydullah-ı Ahrâr hazretlerinin talebelerinden feyz alarak tasavvufta Ahrâriyye yolunda kemâle erdi. Ahmed Cüzeyrî hazretleri ilâhî bir aşk ateşiyle yanmış ve şiirlerinde bunu dile getirmiştir. Halk arasında Şeyh Ahmed Cüzeyrî ve Molla Cüzeyrî ismiyle tanınıp çok sevildi.
Bilhassa iki bin beytlik çok içli ve yanık bir tarzda yazdığı Dîvân’ı meşhûr oldu.
Fatih Sultan Mehmed Han’a Duası
Ahmet Cüzeyri Hazretleri Fatih Sultan Mehmet ve İstanbul’un fethine dair de; “Ey Şehinşah-ı Muazzam!” diye başlayan bir kaside yazmıştır. Bu kasidede şöyle demektedir:
Ey şehinşah-ı Muazzam!
Allahü tealâ seni korusun.
“Sûre-i İnnâfetahnâ” senin rehberin olsun…
“Şeref Han’ın Kalesi” senin hududunun içinde olsun.
Güzel talihler ve güzel bahtlar senin olsun.
Felek senin lehine dönsün.
Acemin devlet adamları senin hizmetçilerin olsun.
Bütün devletler senin işâretinle yönetilsin.
Bütün dünya senin bir kıvılcımınla aydınlansın…
Senin hükmün yalnız Tebriz ve Kürdistan’da kalmasın.
Horasan şahı gibi yüz şah senin hükmün altına girsin.
Gerçi sen dört iklimde (Söğüt-Bursa-Edirne-İstanbul) saltanat tahtına geldin. Yedi iklimin pâdişâhları sana selâma dursun.
Sultanlığın çimeni senin bağın olsun.
Hakanlığın gülistanı senin gülzârın olsun.
Senin mükerrem emrine az bir karşı gelenler, değil kılıcın senin küçük bir keskin (hançerin) onun öldürülmesine yetsin.
Ne kadar devlet reisi varsa hepsi sana tâbi olsun.
Her akıllı olan kimse senin emrine uysun…
Her kimin kalbinde bir murâdı varsa, senin dergâhına başvursun.
Kim hatırlı birisine ricâda bulunmak isterse senin hatırına başvursun.
Her kim ki bu devlete cânı gönülden bağlı olmazsa şekâvet ehlinin (eşkıya) misâli senin kahrına uğrasın.
…Ömrün o kadar uzun olsun ki çok sâlik (evliya, rehber) ve mücedditler senin zamânından gelip geçsin.
Her kim ki sana cânı gönülden duâ etmezse, senin kaydınla bağlı olsun ve okunun hedefi olsun.
Mollanın kasdı ve duâsı cânu gönülden şudur ki, senin emrin altında ve hizmetkârın olsun…
Kaynak: Evliyalar Ansiklopetisi
Mehmet Can
