hıska Türkleri’nin yurtlarından sürülüşünün 65. yıl dönümüne denk gelen 14-16 Kasım günlerinde, başta Türkiye olmak üzere ABD, Rusya, Ukrayna, Gürcistan, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve diğer ülkelerde anma programları düzenlendi, düzenleniyor.
14-16 Kasım 1944 tarihinde, 86 bin Ahıskalı Türk, Sovyetler Birliği lideri Josef Stalin ve İçişleri Bakanı Lavrenti Beriya’nın emriyle, vatanlarından Orta Asya’da Özbekistan, Kazakistan ve Kırgızistan’a sürgün edildiler. Bir ay süren sürgün sırasında, 17 bin Ahıskalı kadın, çocuk ve 2. Dünya Savaşı’ndan dönen yaralı gaziler soğuk, hastalık ve açlıktan hayatlarını kaybettiler.
Sürgünün hemen öncesinde, 40 bin Ahıskalı Türk, Sovyetler Birliği Ordusu saflarında Nazi Almanyası’na karşı cephelerde savaşıyordu. Bu savaşta 26 bin şehit veren Ahıskalılar’dan, sağ kalıp vatanlarına dönmeyi başaranlar da Stalin tarafından yurtlarından sürülerek, Orta Asya’da ölüm kamplarına gönderildiler. Bu acıları yaşayan nesil hâlâ hayatta. Bu yaşananları unutmamız mümkün değil.
Ahıska Türkleri, 1989-1990 yıllarında da Özbekistan’ın Fergana ve Taşkent vilâyetlerinde soykırım saldırısına uğradılar. Bu saldırılar da sürgünün kötü sonuçlarından biri idi. Sonunda ne oldu? 100 bin Ahıskalı Türk, Bağımsız Devletler Topluluğu’na üye olan 12 ülkenin 4267 yerleşim birimine dağıtıldı.
Sürülenlerin dışındakilerle birlikte, sayıları yaklaşık 350 bin olan Ahıskalı hâlen bulundukları ABD, Türkiye, Azerbaycan, Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan, Rusya, Ukrayna ve BDT’ye üye diğer ülkelerde dağınık hâlde yaşıyorlar. Bunlar, bir taraftan kaybettikleri vatanlarına kavuşma ümitlerini yaşatırken, bir taraftan da dil ve kültürlerini, kimliklerini korumak için mücadele ediyorlar.
Ahıskalı Türklerin Gürcistan’a dönme meselesi, 1999 yılında Gürcistan’ın Avrupa Konseyine üye olması ile gündeme geldi. Gürcistan Hükûmeti, uluslararası hukuk kurallarına göre Ahıskalıları 2012 yılına kadar topraklarına kabul etmeyi taahhüt etti. Ancak Gürcistan bu konuda samimi davranmıyor. Dönmek isteyenlere olmadık engeller çıkartıyor, dönülmemesi için elinden geleni yapıyor. Uluslararası kurumların Gürcistan’ı uyarması, bu konuya daha köklü çözümler bulması gerekir.
Kaynak: M.İzzetoğlu – Türkiye Gazetesi
