976 yılında “Struga Şiir Akşamları”na katılmak üzere Yugoslavya’ya gitmiştim. Orada, benim şiirlerimi Makedon diline çevirerek okuyan bir tiyatro sanatçısıyla tanışmıştım. Çocukluğu Türk mahallelerinde geçen, Türk arkadaşlarından Türkçe’yi çok iyi öğrenen o kişi bana demişti ki: “Türkler bu topraklara 550 yıl hâkim oldular. O süre içinde, her gün bir Sırp, bir Makedon, bir Yunan, bir Bulgar ailesini ortadan kaldırsaydılar, bugün Balkanlar’da bir tek gayri Türk kalmazdı. Ama Türkler böyle bir yola girmediler. Siz, böyle büyük ve asil bir millete mensup olduğunuz için, ne kadar öğünseniz bu sizin hakkınızdır. Biz de bu topraklarda, Türklerle birlikte 550 yıl beraber yaşadığımız için üzgün değiliz!..”
Milletimizin asaletini, büyüklüğünü, kadrini, kıymetini… bir Makedon tiyatro sanatçısı kadar bilmeyen keçeleşmiş beyinler karşısında susanlardan, tarihimizi bilmeyenlerden, bildirmeyenlerden, bize hayır yoktur.
O Makedon tiyatro sanatçısının söylediklerini doğrulayan Fatih Sultan Mehmed Han’ın şu muhteşem fermanına bakınız! Fransa ihtilâlinden 326 yıl önce, Birleşmiş Milletlerin kabul ve ilân ettikleri İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinden ise 485 yıl önce, bizim padişahımızın, şu medenî, şu örnek fermanını bütün dünya milletleri önünde, sesimizin en yüksek tonuyla yeniden okumalıyız:
“Ben, Fatih Sultan Han! Bütün dünyaya ilân ediyorum ki, kendilerine, bu padişah fermanı verilen Bosnalı Fransiskenler himayem altındadır ve emrediyorum: Hiç kimse, bu adı geçen insanları ve onların kiliselerini rahatsız etmesin ve zarar vermesin. İmparatorluğumda huzur içinde yaşasınlar.
Hatta bu insanlar, başka ülkelerden, devletime birisini getirirlerse, onlar da aynı haklara sahiptirler.
Bu padişah fermanını ilân ederek burada, yerlerin, göklerin yaratıcısı ve efendisi Allah, Allah’ın elçisi aziz peygamberimiz Muhammed ve 124 bin peygamber ile kuşandığım kılıç adına yemin ediyorum ki, emrime uyarak, bana sadık kaldıkları müddetçe tebaamdan hiç kimse bu fermanda yazılanların aksini yapmayacaktır!..”
Bu fermanın aslı, Bosna Hersek’in Fojnica şehrinde, Fransisken Katolik Kilisesinde bulunmaktadır. Açıkça görüldüğü gibi, Fatih Sultan Mehmed Han, 1463 yılında, Bosna-Hersek bölgesinde yaşayan kimselerin insan haklarına ve dinî inanışlarına, hiç kimsenin zarar vermeyeceğini, Allah’ın ve sevgili peygamberimizin huzurunda, 124 bin peygamberle kuşandığı kılıç adına yemin ederek söz vermektedir. Yalnız, Fatih Sultan Mehmed Han, Fojnica şehrinde yaşayan Fransiskenlerden bir tek şey istemektedir: Devlete sadık kalmalarını, isyan etmemelerini şart koşmaktadır.
Bugün de, bütün medeni devletler, aynı hassasiyet içerisindedirler. Devlete başkaldıranları derhal susturmak, yok etmek yoluna gitmektedirler. Diyebilirim ki, birlikte yaşadıkları azınlıklara ve halklara, bizim kadar merhametle bakan milletler, devletler çok azdır…
Yavuz Bülent Bâkiler
