ürklerin Devlet kurmaktaki hiçbir millette bulunmayan
üstün kabiliyetleri gerçekten hayret vericidir. Bunun için Türklerin Memlûk
(Köle) olması veya olmaması bir mesele teşkil etmiyor.
Mesele dirayetli bir başbuğa sahip olmakla ilgili
görünüyor. Böyle bir Başbuğa sahip olan bir Türk Topluluğu sayısı, içtimai
durumu ne olursa olsun büyük işler başarabiliyor ve anayurdundan çok uzak
yerlerde, yâd ellerde devlet kurabiliyor.
Böyle başbuğlara sahip olmayan Türk toplulukları ise ya
varlığını koruyamıyor, yâhud korusa da diğer topluluklara vergi vererek onların
tabiyetleri altında kalıyor ve neticede de perişan bir şekilde dağılıyor.
Fakat “Beçkem” gibi muktedir bir başbuğa sahip olan birkaç
yüz Türk Bağdad’a gelip Abbasi halifesi hükümetinin iktidarını ellerine almak
başarısını görebiliyor.
Prof. Dr. Faruk Sümer
